Twee Europese topdenkers over de nieuwe generatie blockchainprojecten, de kracht van transparantie én de noodzaak van vertrouwen

Wat als je product een digitaal paspoort krijgt zodra het uit de fabriek rolt — en je diploma’s of medische gegevens veilig via een privéwallet beheert, zonder tussenkomst van centrale instanties? Binnen de EU is dit allang geen sciencefiction meer. In Brussel wordt blockchain niet langer gezien als hype, maar als een fundamentele bouwsteen van de digitale toekomst.

We spraken met twee mensen die er middenin zitten: Marjolein Geus, partner bij Bird & Bird en project leider voor de Europese Blockchain Sandbox, een initiatief van de Europese Commissie, en Joachim Schwerin, principal economist bij de Europese Commissie en pleitbezorger van open, privacygerichte infrastructuur. Samen schetsen ze een Europa dat werkt aan digitale soevereiniteit — met blockchain als stille motor.

(tekst gaat door onder de foto’s)

Van pilots naar paspoorten

De EU zette de afgelopen jaren tientallen blockchainpilots op. Vaak onzichtbaar voor het grote publiek, maar met steeds concretere resultaten. Schwerin noemt als vlaggenschipproject het “AUTHENTIC view”-systeem: een anti-namaakinfrastructuur waarin producten bij productie een digitale tweeling krijgen. “Beide reizen parallel tot aan de consument. De informatie zit in een NFT en is alleen zichtbaar voor wie toegang moet hebben, bijvoorbeeld de douane. Denk aan een soort covid-certificaat voor goederen: groen of rood, meer hoef je niet te weten.”

Het is een voorloper op het Digital Product Passport, een Europees initiatief dat in de komende jaren de traceerbaarheid van producten drastisch moet verbeteren. En dat niet alleen: ook onderwijscertificaten, sociale zekerheidsdocumenten en medische gegevens worden op de achtergrond klaargestoomd voor veilige, digitale overdracht via blockchain.

Blockchain als brug, niet als barrière

Maar hoe verzoen je die transparantie met de strenge Europese privacyregels zoals de AVG? Geus nuanceert: “De AVG is geen showstopper, zolang je compliance vanaf het begin meeneemt in het ontwerp.” Schwerin gaat een stap verder: “De AVG is de eerste echte cryptoregulering. Ze leert ons dat persoonlijke data simpelweg niet thuishoren op een ledger.” Vanuit die visie verdedigt hij zelfs publiekelijk de ontwikkelaars van Tornado Cash — een spraakmakende positie binnen het beleidsapparaat.

Toch is juist Europa de regio waar blockchain en wetgeving elkaar beginnen te versterken. Via initiatieven zoals de European Blockchain Sandbox en nieuwe reguleringsinstrumenten zoals de EUDI-wallet en wetgeving zoals MiCAR, wordt juridische duidelijkheid gecreëerd voor ontwikkelaars en ondernemers. “We zijn technologie-neutraal,” zegt Geus, “maar of een toepassing draait op een permissioned of permissionless blockchain, maakt juridisch wél verschil.”

Wat Europa uniek maakt

Waar andere grootmachten zoals China en de VS miljarden investeren in digitale infrastructuur, kiest Europa zijn eigen pad. “Top-down governance faalt uiteindelijk,” zegt Schwerin. “Onze kracht ligt in decentrale, lokale structuren. Dat zit in ons DNA.” Hij gelooft in een toekomst waarin burgers hun eigen gegevens beheren via privéwallets — en waarschuwt voor centralistische oplossingen die vertrouwen eisen in plaats van faciliteren.

Geus ziet dezelfde beweging in de praktijk. In de European Blockchain Sandbox — een Europees programma waar twintig innovatieve blockchainprojecten per jaar de dialoog aangaan met en feedback krijgen van toezichthouders en juristen — ziet ze use cases steeds vaker technologieën combineren: blockchain met AI, IoT en cloud computing. “De toepassingen worden complexer, maar ook breder toepasbaar. Van duurzaamheid in de keten tot efficiëntere compliance.”

De échte innovatie ligt ook buiten finance

Opvallend: hoewel blockchain vaak geassocieerd wordt met crypto, ligt de innovatie volgens beide experts ook buiten de financiële sector. Schwerin: “De financiële wereld beweegt trager dan verwacht. Het zijn juist sectoren als industrie, onderwijs en certificering waar de vraag groeit. Mensen willen tokenisatie en veilige overdracht van álles wat waarde heeft.”

Volgens Geus is die verbreding essentieel: “Blockchain is niet langer op zichzelf staand, maar onderdeel van een bredere innovatietrend. Het gaat om compliance verbeteren, efficiëntie verhogen én vertrouwen opbouwen tussen burgers en systemen.”

Misverstanden en momentum

Toch leeft er nog veel onwetendheid. “Meer dan 95% van de beleidsmakers denkt nog steeds dat blockchain vooral iets is voor obscure financiële toepassingen,” zegt Schwerin. “Dat is volkomen achterhaald.” Geus vult aan: “De relevantie van blockchain in sectoren buiten crypto is nog onvoldoende bekend. Terwijl ook dáár steeds serieuzere toepassingen worden ontwikkeld vaak in combinatie met andere technologieën.”

De toekomst? Volgens beiden ligt die in Europa — mits we vasthouden aan ons eigen kompas: openheid, privacy, juridische helderheid en samenwerking tussen innovators en toezichthouders. Schwerin: “We moeten geduldig bouwen. Maar ik ben ervan overtuigd dat we er komen.”