Boeren en blockchain? Ja, het is mogelijk en het wordt ook al ingezet! De NGO Fairfood werkte voorgaande jaren al samen met onder andere Wageningen University & Research en het SIDN Fonds aan het implementeren van innovatieve datatechnologieën en heeft hiermee een blockchain voor agrifood bedrijven op tafel gezet, met als doel een duurzame en eerlijke voedselketen te garanderen.

De blockchain was een groot succes en is inmiddels geïmplementeerd in een vijfjarig strategisch partnerschap met het Ministerie van Buitenlandse zaken. Onder het motto ‘Herstel Duurzaamheid’, beoogt Fairfood de transparantie en traceerbaarheid in cacao-, thee- en koffieproductie te herstellen.

Eerlijk eten

Voor agrifood bedrijven is het vaak lastig om écht te traceren waar hun voedsel vandaan komt. Volledige transparantie over ons eten kon tot voorkort nooit met een 100% garantie gegeven worden. Is een product wel echt eerlijk of is er in een tussenfase sprake van voedselfraude? Wordt de boer, die het product doorverkoopt, wel echt betaald wat het beloofd is? Normaliter moeten we het doen met een simpelweg vertrouwen op de beloftes van onze voedselproducenten, maar met de blockchain oplossing van Fairfood kunnen we nu écht vertrouwen op de eerlijkheid van ons eten.

Fairfood’s blockchain heet Trace en maakt het mogelijk voor agrifood bedrijven om hun voedselproducten terug te traceren tot de oorsprong: de boer. Dit resulteert in een direct bewijs voor merkbeloften en het geeft boeren meer toegang tot kennis, markt en financiering.

Is die ‘eerlijke’ koffie die je in de supermarkt koopt daadwerkelijk eerlijk en duurzaam verkregen? Tot voor kort moesten we het doen met keurmerken en certificeringen, maar het is al vaak gebleken dat deze beloften toch niet altijd waargemaakt kunnen worden. Met Trace kun je nu letterlijk zien wie jouw koffie geteeld heeft, maar niet alleen dat. Je kunt ook alle tussenschakels zien. Van de boer tot de supermarkt: alles is terug te traceren. Volledige transparantie voor zowel de consument als de voedselindustrie. Simpelweg door het scannen van een QR-code op de verpakking.

Sinds de lancering in mei 2020 maken al meer dan 50 organisaties gebruik van Trace en 50+ andere bedrijven hebben interesse getoond in de blockchain technologie, zo blijkt uit het jaarverslag van Fairfood.

Koffie-importeur Trabocca was één van de eerste gebruikers van Trace. Met Trace hoopten ze meer transparantie en inzichten te krijgen, met het uiteindelijk doel eerlijke koffie voor consument én boer aan te bieden. Koffie van boeren met een eerlijk inkomen.

Werkt het? Jazeker! Met de nieuwe inzichten die Trabocca met de tool verkregen heeft, hebben zij de prijs voor de koffiebonen van hun boeren in Ethiopië met 63% kunnen verhogen ten opzichte van de prijs die andere boeren in de omgeving betaald krijgen.

Benieuwd hoe dit eruit ziet? Neem dan vooral hier een kijkje.

Na Trabocco beginnen mensen de voordelen van Trace in te zien. De blockchain heeft veel onbenut potentieel.  Dus, wat is hun plan voor de toekomst?…

What is next?

In 2021 worden verschillende pilotprojecten gelanceerd met Trace, waarin de focus met name ligt op de productie van cacao, koffie en thee. Deze projecten vallen onder het programma RECLAIM Sustainability! In partnerschap met het Ministerie van Buitenlandse Zaken en in samenwerking met Solidaridad, Trust Africa en Business Watch Indonesia, wil Fairfood in vijf jaar volledige transparantie en traceerbaarheid kunnen bieden voor boeren, arbeiders en burgers om eerlijke waardeverdeling en fatsoenlijke werkomstandigheden te kunnen waarborgen.

Fairfood’s streven is cacao, koffie en thee kunnen traceren van supermarkt tot boer. Met de gegevens die de blockchain verzameld, kunnen betere werkomstandigheden en een hogere financiering gegarandeerd worden. Daarnaast wordt er ook verwacht betere productiemethoden neer te kunnen zetten. Met het ongelijke en vaak veel te lage inkomen van boeren, is het onmogelijk voor onze boeren om te innoveren en te investeren in duurzame en efficiënte landbouwoplossingen. Wanneer onze boeren meer betaald krijgen, zal dit ook bijdragen aan een betere voedselproductie.

Een van de pilot deelnemers van RECLAIM Sustainability! is Verstegen, die vorig jaar al overstapte op de blockchain van Fairfood. Door de data die zij verkregen hebben uit Trace, hebben zij het verhaal achter hun nootmuskaat volledig in beeld kunnen brengen. De belangrijkste vondst kwam uit op de extra premie die Verstegen betaald voor de noodmuskaatproductie. Deze premie was bedoeld voor de boeren, maar uit de data van Trace bleek dat deze extra premies niet bij de boer, maar in de zak van tussenspelers terecht komen.

In 2021 willen Fairfood en Verstegen hierin verandering te brengen door de extra premie direct naar de boeren te sturen. De nootmuskaatboeren zijn met behulp van NFC-kaarten verbonden met het Trace-platform en kunnen zo zonder tussenschakels de extra premie ontvangen.  

Simon Lévelt en Trabocca sluiten zich in 2021 ook aan. Gezamenlijk hebben zij het doel om de eerste ‘leefbaar-inkomen-koffie’ ooit te verkopen. Een project waarin de kloof tussen het huidige inkomen en een leefbaar inkomen van 630 Ethiopische koffieboeren voor eens en voor altijd gedicht wordt.

Al met al een geweldig initiatief met ongekende mogelijkheden, dat laat zien hoe data technologieën kunnen bijdragen aan de verduurzaming van ons eten en milieu!